با وجود هشدار دائمی کارشناسان درباره مضرات چند نرخی بودن ارز در داخل، ظاهرا سیاستگذار نه تنها برای رفع مشکل کاری نمیکند که به آن دامن هم میزند. در چند روز اخیر اختلاف قیمت دلار در بازار نیما و آزاد به پنج هزار تومان رسیده و حالا باید منتظر تبعات این شکاف باشیم.
یکی از ایرادات اصلی بازار ارز چند نرخی بودن آن است. معضلی که با وجود تبعات بسیارش، از مرکز توجه خارج شده و حالا سیاستگذار نه تنها در راستای تک نرخی کردن ارز گامی برنمیدارد بلکه ظاهرش خودش هم بر این سیاست اشتباه دامن میزند.
با این که سالهاست تجربه فعالیت در بازارهای ایران ثابت کرده فاصله قیمتی بالا بین بازارهای مختلف، نتیجهای ندارد جز تاثیرگذاری بر میزان تقاضا و در نهایت رانت و فساد گسترده، در چند روز اخیر همچنان شاهد این دست اختلافات کنترل نشده در بازار ارز هستیم.
اختلاف پنجهزار تومانی بین دلار نیما و آزاد!
باتوجه به اینکه نوسان بالا و تغییر ساعتی قیمت دلار مشکلات زیادی برای واردکنندگان و صادرکنندگان به وجود آورده بود، دولت سامانه نظام یکپارچهسازی معاملات ارزی یا همان نیما را راهاندازی کرد.
سامانهای که نرخ ارز در آن چند روزی است ایستاده. آن هم درحالی که در بازار آزاد همین ارزها( دلار و یورو) ترمز بریدهاند.
روز گذشته نرخ دلار صرافی ۲۷ هزار و ۵۰ تومان و نرخ بازار آزاد ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان بود. با این حال دلار در سامانه نیما کاهشی شده و با قیمت ۲۲ هزار و ۹۰۷ تومان برای فروش و ۲۲ هزار و ۷۰۱ تومان برای خرید معامله میشد.
این یعنی اختلاف قیمتی حدودا پنج هزار تومانی میان دو بازار! اتفاق خطرناکی که کارشناسان دربارهاش هشدار میدهند.
تبعات گسترش شکاف در بازار ارز
برخی باور دارنند علت چنین شکافی مسدودیت راههای استفاده از ارزهای صادراتی است. آنها معتقدند تصمیم بانکمرکزی درباره واردات در برابر صادرات درست نبوده و حالا این تصمیم دردسر آفریده است.
برخی دیگر هم مشکل را روشهای رفع تعهد ارزی میخوانند. روشهایی که در اصل حاصل سیاستگذاری دولت دوازدهم بوده است و حالا موجب شده تولیدکنندگان دسترسی به ارزهای صادراتی نداشته باشند.
البته گروه سومی هم دائما به تزریق ارز روزانه به بازار نیما و سرکوب دستوری نرخ آن اشاره میکنند که دور از ذهن نیست.
علت اما هر چه باشد اختلاف قیمت دلار نیما با دلار در بازار آزاد، دریافت ارز از این سامانه جذابتر میکند و نتیجه میشود همین که این روزها شده؛ روند افزایشی ارز در سامانه نیما.
کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز عنوان میکند که اختلاف چشمگیر فعلی میان نرخ نیما و آزاد موجب افزایش سود وارد کنندگان میشود. چرا که کالا را با دلار نیمایی وارد میکنند و با دلار آزاد در داخل میفروشند. بنابراین ادامه این روند احتمالا موجب افزایش میزان واردات بیرویه با هدف کسب سود شود.