کاهش رفتار انقباضی بانک مرکزی در عملیات بازار باز

بانک مرکزی در عملیات بازار باز نقش کنشگر را بازی می کند. به این معنا که این نهاد  با رصد وضعیت حساب جاری بانک ها اقدام به خرید و فروش اوراق بدهی از این نهاد های مالی می کند تا از این طریق بتواند با مدیریت نقدینگی جاری در بانکها  نرخ تورم را مدیریت کرده و آن را به سوی نرخ هدفگذاری شده خود سوق دهد.

در همین راستا بانک مرکزی از میانه تابستان تصمیم به جذب پول از بانکها گرفته  و در میانه تیر ماه بیشترین میزان جذب نقدینگی را به صورت میانگین به ثبت رساند.

رفته رفته تا پایان تابستان مسیر جذب نقدینگی از بانکها نیز کاهشی شده و در دو هفته اخیر پس از سیزده هفته هیچ قبضی از سوی بانک مرکزی انجام نشده و قبض و بسط این نهاد در بانک ها برابر با صفر تومان بوده است.

کاهش جذب پول علامتی از برخورد بانکها به کسری نقدینگی بوده و احتمال سیاست از قبض به بسط نقدینگی جهت کنترل وضعیت حساب جاری بانک ها به چشم می خورد.

مسیر صعودی میانگین اعتبارات قاعده مند در بازار بین بانکی

هر هفته بانک مرکزی در کنار بازار باز در داد و ستد بین بانکی نیز به مدیریت حساب بانکها می پردازد. در همین رابطه بازار دیگری به صورت هفتگی برگزار می شود که بانکهای دارای مازاد نقدینگی به نهادهای مالی مقروض و دارای کسری مبلغی را با نرخ سود مشخص و بازه کوتاه مدت (نهایتا سه روزه) وام می دهند.

باتوجه به آنکه بازه زمانی این وام ها کوتاه مدت بوده به آن بازار شبانه نیز می گویند.

از جمله ویژگی های مهم در این دادو ستد آن است که نرخ سود استقراض در بازه 14 تا 22 درصد در حرکت می باشد. به این معنا که اگر بانکی نتوانست از سایر بانکها مبلغی را وام بگیرد می تواند از بانک مرکزی با سود 22 درصد قرض کند.

این استقراض از بانک مرکزی در قالب اعتبارات قاعده مند انجام می شود. در همین رابطه در دو هفته گذشته بیشترین رکورد اعتبارات قاعده مند در دو سال گذشته به ثبت رسیده است.

در هفته چهارم شهریور این مبلغ برابر با 43 هزار و 800 میلیارد تومان رکورد بیشترین اعتبارات در دو سال گذشته بوده و در هفته بعد آن این رقم معادل با 41 هزار و 260 میلیارد تومان دومین رکورد بالاترین میزان بسط نقدینگی در بازار بین بانکی را به ثبت رسانده است.

افزایش این میزان اعتبارات قاعده مند در بازار بین بانکی به معنای هجوم بانکها برای استقراض از بانک مرکزی بوده است. چرا که این نهاد برخلاف بازار باز نقشی منفعل دارد. این هجوم در ادامه افزایش مطالبه نرخ سود در بانکهای دارای مازاد بوده که علامتی از رشد نرخ سود بین بانکی در هفته های اخیر داشته است. نشانه ای که حاکی از  برخورد حساب جاری بانکها به کسری است.

ماهیت انبساطی در خالص عملکرد بانک مرکزی به طور میانگین

هر هفته هر بسطی که بانک مرکزی در هر کدام از بازارهای مالی انجام می دهد توام با قبضی است که در ادامه هفته های پیشین بوده است.

این اتفاق هم در بازار باز و هم در بازار بین بانکی رخ می دهد . در نتیجه خالص عملکرد بانک مرکزی در مجموع دو بازار می تواند علامتی از اثر خالص این نهاد در بنگاه های مالی باشد.

در همین رابطه میانگین این متغیر در چهار هفته گذشته نشان می دهد در یک ماه اخیر به طور متوسط و به صورت خالص  هر هفته 3 هزار و 632 میلیارد تومان نقدینگی در بانکها در مجموع دو بازار بسط داده شده است.

بررسی داده های معاملاتی درمیان بانک ها و بانک مرکزی نشان می دهد به طور کلی رویکرد بانک مرکزی در قبال بانکها از رویه انقباضی در حال فروکش کردن و به سوی انبساطی تر شدن است. این اقدام با توجه به وضعیت حساب جاری بانکها بوده و احتمالا در هفته های آتی افزایش نرخ سود بین بانکی را در بر داشته باشد.